O Ilya Prigogin, Bέλγος φυσικοχημικός που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ, αναγνωρίζεται ως ενας απο τους πρωτοπόρους της τελευταίας μεγάλης επιστημονικής επανάστασης του εικοστού αιώνα, η οποία τροποποίησε ουσιαστικά τον τρόπο που σκεπτόμαστε θεμελιώδεις έννοιες, όπως ο χρόνος, το χάος και η τάξη.
Η πρώιμη και ενδελεχής μελέτη της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της τέχνης και της λογοτεχνίας για να κατανοήσει πώς σκέπτονται και δρούν οι άνθρωποι στην κοινωνία καθώς και η ερευνητική του ενασχόληση με τα συστήματα μακράν της ισορροπίας τον οδήγησαν στην πιθανολογική περιγραφή της Φύσης. Με τις εργασίες του, αναφορικά με τη θερμοδυναμική των συστημάτων που ανταλλάσσουν ύλη και ενέργεια ενώ βρίσκονται μακριά από μια κατάσταση ισορροπίας, κατάφερε να δείξει ότι αν και μακριά από την ισορροπία εμφανίζονται αστάθειες και διακλαδώσεις έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα την ανάδυση νέων χωροχρονικά οργανωμένων μορφών. Ο δυναμικός μηχανισμός του χάους οδηγεί στην τάξη.
Σήμερα αυτές οι διαπιστώσεις εφαρμόζονται στη Φυσική των υλικών, στη Βιολογία, στην Οικολογία, στην Οικονομία, στην Κοινωνιολογία. Ο αγαπημένος δάσκαλος Μony Elkaim συνεργάστηκε με τον Ilya Prigogin και ανανέωσε τον χώρο της οικογενειακής θεραπείας καταδεικνύοντας με την κλινική του δουλειά (μη-ισορροπία, τυχαιότητα, αλλαγή) οτι το πιο σπουδαίο αποτέλεσμα προκύπτει όταν ‘σπρώχνεις’ τα ανθρώπινα συστήματα μακριά από την ισορροπία τους.
Στους καιρούς της έντονης αβεβαιότητας και των ανακατατάξεων που βιώνουμε ο λόγος του Prigogin είναι ιδαίτερα εποικοδομητικός και αισιόδοξος αφού μας υπενθυμίζει οτι ‘ο ντετερμινισμός είναι αλλοτριωτικός γιατί μας καθιστά μαριονέτες’, ‘…το μέλλον δεν είναι δεδομένο, έχουμε συμμετοχή στην κατασκευή του μέλλοντος, οχι σε κοσμολογικό επίπεδο φυσικά, αλλά σε ανθρώπινες κλίμακες’.
Leave a Comment