H πρακτική, το ταξίδι μου στο Chambéry και η συνεργασία με τους Γάλλους συναδέλφους υπήρξε η αφορμή για να αναστοχαστώ πάνω στις δικές μου δυνατότητες και πρακτικές και να γεμίσω τις βαλίτσες μου με νέες ιδέες και σκέψεις. Εκείνο, όμως, που, ουσιαστικά, με άγγιξε είναι το άνοιγμα προς μια εμπειρία, η οποία συσχετίζει και συνδέει, τη στιγμή που τα διαφορετικά πεδία της επιστήμης, της μάθησης και της πρακτικής επιδίδονται στη διαίρεση, τη διάσπαση και το διαχωρισμό, προκειμένου να κατανοήσουν.
Chambéry, Φλεβάρης 2018
Την άνοιξη του 2017, ο Alain Chabert – ψυχίατρος, συστημικός θεραπευτής και εκπαιδευτής στη CHS του Savoie στη Γαλλία, επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη, ύστερα από πρόσκληση της κ.Έλενας Καρκαζή – κλινικής ψυχολόγου, οικογενειακής θεραπεύτριας και εκπαιδεύτριας στη συστημική προσέγγιση. Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να παρουσιάσει μια σειρά από συστημικά εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούν, ευρέως, στην κλινική, όπου εργάζεται και εκπαιδεύει. Η εμπειρία από τη συνάντηση αυτή υπήρξε, σαφώς, εποικοδομητική και διαφωτιστική, δίνοντας διαφορετικές επιλογές συν-εργασίας με τους πελάτες, μέσα από ευφάνταστες τεχνικές (objets flottants).
Η συνάντηση αυτή γεννήθηκε από την κοινή επιθυμία και οπτική των 2 συστημικών εκπαιδευτών για την προαγωγή του ‘συστημικού σκέπτεσθαι’ που δεν μπορεί παρά να εμπεριέχει την ετερότητα, την πολυφωνία, το μοίρασμα λέξεων και πράξεων. Έτσι αυτή η συνάντηση έληξε με ένα «δώρο» από τον κο Chabert, ο οποίος προσκάλεσε, όσους ενδιαφέρονταν, να παρακολουθήσουν τον τρόπο δράσης των οικογενειακών θεραπευτών στην κλινική του Chambéry, χωρίς οικονομική επιβάρυνση, με δωρεάν φιλοξενία των ενδιαφερόμενων και με μοναδική υποχρέωση τη γνώση της γαλλικής γλώσσας. Με μεγάλη χαρά και, ομολογουμένως, αντίστοιχο άγχος δέχτηκα την πρόσκληση-πρόκληση και, κατόπιν της προσωπικής μας επικοινωνίας, το ταξίδι μου στο Chambéry ορίστηκε για το Φεβρουάριο του επόμενου χρόνου.
Η συνάντηση με τον Alain αποτέλεσε μια σημαντική στιγμή για μένα. Ήταν η πρώτη φορά που θα παρακολουθούσα ένα stage στο εξωτερικό, σε μια γλώσσα διαφορετική από τη μητρική μου, θα συνεργαζόμουν με διαφορετικούς ανθρώπους, όλοι τους συστημικοί θεραπευτές, και θα έβλεπα, σε πρακτικό επίπεδο πλέον, τον τρόπο χρήσης των συστημικών εργαλείων, αλλά και τα διαφορετικά στυλ των επαγγελματιών, καθώς και τις ιδιαιτερότητες των παρουσιαζόμενων προβλημάτων. Από την πλευρά μου, ο χρόνος που μπορούσα να διαθέσω ήταν μία εβδομάδα, μέσα στην οποία το πρόγραμμα περιλάμβανε, κυρίως, καθημερινές οικογενειακές θεραπείες με μονόδρομο καθρέφτη, καθώς και ορισμένα θεωρητικά μαθήματα. Σε διάστημα πέντε ημερών κατάφερα να παρακολουθήσω πέντε οικογενειακούς θεραπευτές και δώδεκα οικογενειακές συνεδρίες και συνεδρίες ζευγαριών, οι οποίες βρίσκονταν σε διαφορετικό χρονικό σημείο η καθεμία. Έτσι, μπόρεσα να παρατηρήσω την έναρξη συμβολαίων με οικογένειες και ζευγάρια, το κλείσιμο μιας συνεργασίας με οικογένειες, αλλά και αρκετά ζευγάρια, που βρίσκονταν στη διάρκεια της θεραπείας τους. Την ίδια στιγμή, γινόμουν μάρτυρας των διαφορετικών ζητημάτων, που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εκεί, εξαιτίας της χώρας, της περιοχής, της κουλτούρας, της πολυπολιτισμικότητας. Θα ήθελα να υπογραμμίσω εδώ το γεγονός ότι σε καμία από όλες αυτές τις συνεδρίες δεν έλειψε η χρήση συστημικών εργαλείων και παιχνιδιών (από το sculpting και το multi-fleuves έως τις συστημικές κάρτες και το cartouche κ.α.), κάτι που φάνηκε ιδιαίτερα χρήσιμο και λειτουργικό στην έκβαση των συναντήσεων – είναι, πραγματικά, θαυμάσιο να βλέπεις τι προσφέρει η έκπληξη και το απρόσμενο στους ανθρώπους.
Θα ήθελα να σημειώσω την υπέροχη υποδοχή που μου επιφύλαξαν οι άνθρωποι εκεί, το πόσο φιλόξενοι, ανοιχτοί και εγκάρδιοι ήταν μαζί μου, φιλικοί και υπομονετικοί σε κάθε τυχόν δυσκολία με την επικοινωνία μας και υπέροχοι οικοδεσπότες.
Το ταξίδι μου στο Chambéry και η συνεργασία με τους Γάλλους συναδέλφους υπήρξε η αφορμή για να αναστοχαστώ πάνω στις δικές μου δυνατότητες και πρακτικές και να γεμίσω τις βαλίτσες μου με νέες ιδέες και σκέψεις. Εκείνο, όμως, που, ουσιαστικά, με άγγιξε είναι το άνοιγμα προς μια εμπειρία, η οποία συσχετίζει και συνδέει, τη στιγμή που τα διαφορετικά πεδία της επιστήμης, της μάθησης και της πρακτικής επιδίδονται στη διαίρεση, τη διάσπαση και το διαχωρισμό, προκειμένου να κατανοήσουν. Στα πλαίσια, όμως, αυτής της δια-σύνδεσης είναι που συνυφάνθηκαν το όμοιο και το διαφορετικό για να γεννήσουν το καινούργιο, να διευρύνουν το ήδη υπάρχον, να συμπεριλάβουν το τυχαίο, να δρομολογήσουν νέες συζητήσεις, ώστε να ανακατευθούν ιδέες, να ανοίξουν συζητήσεις και να μπούνε σε δράση από κοινού σχέδια.
Μαραντίδης Νίκος
Κοινωνικός Λειτουργός-Συστημικός θεραπευτής